"Dünyanın Kökeni" ismi basit bir imge ile kadının doğurganlığı, yaşamın başlangıcı ve insanlığın kaynağına dair çağrışımlar yapan bu eser için seçilebilecek belki de en uygun isimdir.
Courbet'nin ilk bakışta seyirci üzerinde şok etkisi yaratan bu cüretkar eseri tahmin edilebileceği gibi yıllar boyu perdeler ardında gizli kalmıştır. Eser, 1860'larda Paris'te yaşamakta olan Mısır asıllı Osmanlı diplomatı Halil Bey tarafından Courbet'ye sipariş edilmiştir. Halil Bey, kadın vücudunun güzelliklerini yansıtan çeşitli eserlerden oluşan ve içinde Ingres'ın Türk Hamamı'nı da barındıran bir koleksiyona sahipti. Bu koleksiyona katkı olması amacı ile sipariş edilen eser bir süre Halil Bey'in sahipliği altında gizli bir şekilde korunmuştur. Eserin daha sonraki sahipleri de yine gizlilik içinde eseri barındırmışlardır.
Courbet'nin bacakları aralanmış bir kadının vajinasını olanca gerçekliği ile yansıttığı bu eser, kimilerine göre başı ve kolları içermediği için pornografik bulunmuştur. Klasik çıplak kadın figürlerinde hiçbir zaman cinsel bölge kılları resmedilmezken Courbet bu eserde bu ayrıntıya son derece gerçekçi biçimde yer vererek resmin erotik gücünü artırmış - hatta belki de pornografikleştirmiş - ve de gerçekçi akımın doğasına sadık kalmıştır. Courbet, birçok eserinde kışkırtıcı ve "ahlaksız" sayılabilecek pozlarda resmedilmiş kadın figürlerine yer vermiştir. Fakat bu eserde açıksözlülükle aştığı sınırlar esere büyüleyici bir özellik kazandırır. Son derece gerçekçi bir yöntemle resmedilen cinsel organ herhangi bir tarihi veya edebi referans ile etkilenmeden yansıtılmıştır. Resimdeki organın sahibine dair tarihi veya sosyal bir gösterge yakalamak mümkün değildir. Bu da resimde tüm dikkatin dağılmadan nesnenin kendisine yönelmesine sebep olur.
Courbet, ustalığı, kullandığı kehribar tonlarının büyüleyici etkisi ve zarif fırça darbeleri ile resmin pornografik havasını kırmış, onu bir sanat eseri olarak icra etmeyi başarmıştır.
Eser aslında 19. Yüzyıl'da bilindik çıplak figürlerin geçirdiği başkalaşımın göstergelerinden biridir. Bu başkalaşımın ateşli destekçilerinden ikisi Courbet ve Manet eserlerindeki alışılageldik idealize çıplak figürler yerine cesur, kışkırtıcı ve sıradışı figürleri tercih etmişlerdir. Akademik sanatın idealize çıplak figürlerini reddeden Courbet aynı zamanda mitolojik konulu eserlerde pornografiye varan derecede erotizmin işlenebilmesini de ikiyüzlü buluyordu. Eserlerinde hiçbir zaman yalan söylemediğini vurgulayan Courbet, bu gerçekçi eserinde de seyirciye sunulabilirliğin sınırlarını zorlamış ve Manet'nin Olympia'sından daha aleni bir erotizmi vurgulamıştır. Bu gerçekçi doğası sebebiyle eser hala günümüzde bile seyirciyi şok etme ve sansür duyguları uyandırma yetisine sahiptir.
Konum: Orsay Müzesi "Musée d'Orsay", Paris
Tarih: 1866
Dönem: 19. Yüzyıl
Akım: Gerçekçilik "Realism"
