Çarmıhtan İndiriliş Tablosunun Anlamı Nedir ?


Rubens'in üçleme halinde düzenlenmiş bu eseri merkezinde İsa Mesih'in çarmıhtan indilişini, yan panellerde ise "Ziyaret" ve "İsa'nın Tapınak'ta Sunulması" isimli iki ayrı konuyu içerir.


Merkez panel, çarmıha gerilen İsa'nın ölümünü takiben çarmıhtan indirilmesini konu alan birçok eserle aynı karakterlerden oluşan bir tablo çizer. Eserdeki 9 figür yukarı doğru yükselen bir kule görünümü çizerken ölü İsa soluk bedeni ile hepsinin ortasında resimdeki odak noktası olarak dikkati çeker.


Çarmıha dayanmış yüksek merdivenlerin tepesinde duran iki işçi yukarıdan aşağıya doğru sarkıtılan bir kefen bezi yardımı ile İsa'yı aşağı indirmektedirler. Çarmıhın kollarına sıkıca tutunmuş bu işçiler bir yandan kefen bezini (biri eli, diğeri ağzı ile tutarken, bir yandan da İsa'nın bedenini aşağı bırakmaktadırlar. İsa'yı aşağıda tutan Evanjelist Yahya geriye doğru eğilmiş sırtı ile ölü bedeni desteklemektedir. Her iki merdivenin ortasında konuşlanmış Nicodemus ve Aramatyalı Yusuf gerek kefen bezini gerekse İsa'yı tutarak yardımcı olmaktadırlar. Bu iki figür üstteki iki işçi ile aynı hizada yer alarak bir kare oluşturur. Nicodemus, varlıklı bir kişi olduğunun gösterilmesi amacıyla zengin işlemelerle süslü bir giysi ve şapka ile betimlenmiştir.


İsa'nın ayaklarından biri aşağıda diz çökmüş olan Magdalalı Meryem'in omuzlarına dokunmaktadır. Magdalalı Meryem'in İsa'nın ayaklarını ovması hikayesine referans vermek amaçlı bu şekilde bir kompozisyon oluşturulmuştur. Sol tarafta Aramatyalı Yusuf'un hemen altında mavili giysisi içinde soluk ve bitkin yüzü ile görünen kadın İsa'nın annesi Meryem'dir. Oğlunun bu acı dolu ölümünü kendinden geçmiş şekilde ona dokunmaya çalışarak karşılamaktadır. Meryem'in altında görülen figür ise çarmıhtan indirilme ve İsa'ya ağıt temalı eserlerin üçüncü kadın karakteri olan Cleophas'ın Meryem'i "Mary of Cleophas"tır. Mary Cleophas Meryem'in eşi Yusuf'un erkek kardeşinin karısıdır.


Resmin köşesinde kan dolu bir bakır kap içinde İsa'nın başına takılmış olan dikenlerden yapılma taç ve ellerine ve ayaklarına çakılmış olan çiviler bulunmaktadır. Kabın yanında çarmıhta gerilenin kim olduğunu belirtme amaçlı kullanılan bir başlık yazısı bulunmaktadır.


Çarmıhın yerleştirildiği Golgotha bölgesinde toplanan kalabalık akşam karanlık bastırması sonrası dağılmış ve geriye İsa'nın yakınları kalmıştır. Resimde de akşamüzeri karanlığında batmakta olan güneşin soluk ışıkları geri planda görünür ve figürleri soluk bir sarı ışıkla aydınlatır. Bu soluk ışığın varlığı resmin karanlık ve hüzünlü atmosferini de pekiştirir. Bir oğul, bir arkadaş kaybetmiş üzgün insanların yüzlerindeki yas dolu ifade ve onun bedenini yere indirirken duydukları acı, figürlerdeki gerçekçi ifadeler ve özenli ayrıntılarda kendini gösterir.


Merkez paneldeki hüzünlü hikayenin aksine diğer iki panel daha hafif konuları temel alır. Soldaki panelde hamile Meryem'in kuzeni Elizabeth'i ziyarete gidişi betimlenmiştir. Figürlerin üzerindeki Barok dönemi Felemenk kıyafetleri - özellikle de Meryem'in şapkası - dikkat çekicidir. Sağ panelde ise bebek İsa'nın doğumundan 40 gün sonra Kudüs'teki Musevi Tapınağı'nda Aziz Simeon'a sunuluşu gösterilir.


Bu eser, 1611 yılında Anvers Katedrali'ne yerleştirilmek üzere Silahşörler Loncası tarafından Rubens'e sipariş edilir. Loncanın koruyucu azizi olan Aziz Kristof "Saint Christopher" olduğu için azizin eserlerde yer alması gerekli kılınmıştır. Fakat, 16. yüzyılın ikinci yarısında güçlenen İkonoklazm (Putkırıcılık) akımları sebebi ile kiliselerde İsa'nın hayatı dışında başka hiçbir ikonik figürün yer almaması fikri yerleşmiştir. Dolayısı ile Rubens de Aziz Kristof'un kendisini resmetmek yerine eserde ismini ima etmeyi seçmiştir. Yunanca Christophorus yani "Mesihi Taşıyan" anlamına gelen Kristof ismi her üç panelde de dolaylı olarak vurgulanmıştır. Sol panelde hamile Meryem tarafından taşınan İsa Mesih, merkez panelde Evanjelist Yahya, sağ panelde ise bebek halinde Simeon tarafından taşınmakta ve Aziz Kristof'a gönderme yapılmaktadır.


Konum: Anvers Katedrali "Cathedral of Our Lady in Antwerp", Anvers
Tarih: 1612 - 1614
Dönem: Barok
Akım: Flaman Barok "Flemish Baroque"