Floransa'daki Santissima Annunziata Manastırı tarafından Leonardo da Vinci'ye manastırın sunağına yerleştirilmek üzere bir resim sipariş edilir. Kutsal aileyi konu alan bu eser Leonardo tarafından uzun yıllar boyunca tasarlanıp, tuvale aktarılıp üzerinde çalışılmış olsa da birçok eseri gibi bir şekilde yarım bırakılmıştır. Bu eseri de tıpkı Mona Lisa gibi kendine saklayan Leonardo da Vinci, ancak ölümünden sonra gün yüzüne çıkmasına sebep olmuştur.
Eserde "Kutsal Aile"nin üç neslinden temsilciler görünmektedir. Çocuk İsa, annesi Meryem ve Meryem'in annesi Anna. Leonardo'nun eseri figürlerin duruşları ve samimi gülüşleri ile memnuniyet verici, sakinleştirici bir hava yaratır. Tıpkı Mona Lisa'daki gibi huzur dolu ve sıcak bir gülüşle kızına ve aynı zamanda torununa bakan Anna'ya benzer şekilde Meryem de oğluna şefkatle bakmakradır. Bakışlarını annesine yöneltmiş çocuk İsa'da bu mutlu aile tablosunu tamamlar.
Fakat, bu huzurlu ve samimi duruşlu figürler dikkatlice incelendiğinde Meryem'in annesi Anna'nın kucağında oturduğu görülür. Büyükanne, anne ve çocuktan oluşan kompozisyonlar Kuzey ve Güney Avrupa Sanatı'nda yer almasına rağmen her zaman yetişkin figürler yan yana ve çocuk ortadadır. Hiç birinde Meryem'in annesinin kucağında oturduğu görülmez. Bu tuhaf duruş dolayısı ile yıllar boyu araştırmacılar ve sanat tarihçiler tarafından incelenmiştir. Hatta Freud tarafından irdelenen Leonardo'nun hayatı, bu resimle ilgili yorum üretmesine de imkan vermiştir. Freud'a göre beş yaşına kadar öz annesi ile kalan Leonardo'nun sonrasında babasının eşi ile yaşamaya başlamış olması sebebiyle iki annesi olmuştur; ve resimde Leonardo iki anneye dair yaşadığı ikili hissiyatı yansıtmıştır.
Bu oturuşun anlamının çözülememesi dışında önemli bir nokta da figürlerin birbirlerine göre büyüklükleridir. Eserde Meryem'in annesine göre oldukça küçük boyutta resmedildiği görünmektedir. Bu durumda Azize Anna'nın kızına göre oldukça büyük cüsseli bir kadın olduğu düşünülebilir, oysa bu konuda herhangi bir tarihi bilgi bulunmamaktadır. Fakat ressamın ortaya koyduğu bu büyüklük farkı muhtemelen anne ve kız arasındaki yaş ve nesil farkını vurgulamaktır. Öte yandan, uzun yıllar bekledikten sonra Meryem'i doğuran Anna'nın Meryem'e göre yaşça oldukça büyük görünmesi beklenir; fakat Leonardo bu noktada da herhangi bir fazladan çaba göstermez ve her iki kadını da hemen hemen aynı yüz görünümü ile benzer yaşlarda göstermekten çekinmez.
Bu sıkıca iç içe geçmiş figürlerin tek dışa açılan noktası olan çocuk İsa, ellerinin arasındaki kuzu ile oynarken bir yandan da annesi tarafından tutulmaktadır. Kuzu, Hristiyanlık'ta İsa'nın insanların günahlarının affedilmesi adına kurban edilişini simgelemektedir. Dolayısıyla İsa ile yanyana bulunan masumiyet ve uysallık simgesi bu kuzunun bir anlam pekiştirmesi olduğu düşünülebilir. Oysa ki resimde kuzunun böyle bir sembolik anlam sunma amaçlı kullanıldığı açıkça yorumlanamaz. Sadece çocuk İsa'nın kıvırcık saçları kuzunun kıvırcık tüyleri ile benzerlik göstermektedir.
Resmin geriplanında görülen manzara Leonardo'nun birçok resmini, özellikle de Mona Lisa'yı çağrıştıracak şekilde benzer olan dağlar, vadi ve ön planda görülen ağaçtan oluşmaktadır. Tıpkı Mona Lisa'daki gibi bu dağ manzarasının gerçekte nereye ait olduğuna dair de bir kanıt bulunamaz.
 |
| Mona Lisa - Leonardo da Vinci |
Hristiyanlık tarihinin bu en kutsal kişilerini günlük, doğal bir havada, samimi duruşlar ve gülümseyişlerle resmeden ressam, bu betimlemesiyle onlara insani bir hava katmış ve hümanizmin etkisini resimde yansıtmıştır.
Renkleri birbirine karıştırarak objeler arasındaki sınır çizgilerini ortadan kaldıran tarzı "sfumato" ile Leonardo eserlerinde hep büyüleyici bir hava yaratmıştır. Eserin bu büyüleyiciliğine eklenen anlaşılmaz duruş ve tasarım ile birlikte Leonardo da Vinci birkez daha seyirciyi şaşırtmayı başarmaktadır.
Konum: Louvre Müzesi "Musée du Louvre", Paris
Tarih: 1508 civarı
Dönem: Rönesans
Alt Grup: Yüksek Rönesans "High Renaissance"
