İlkbahar Tablosunun Anlamı Nedir ?


Sandro Botticelli'nin İlkbahar isimli bu tablosu (orj. La Primavera (it.) Bahar Alegorisi) alışılageldik Hristiyan dini temalı dönem resimlerine göre mitolojik figürler içermesi açısından farklılık göstermektedir. Eserin içinde birbirine göre farklı duruşlar sergileyen ve birbirlerini doğrudan tamamlamayan birkaç ayrı figür bulunmaktadır. Figürler doğrudan temas ve iletişim halinde olmamasına rağmen sergiledikleri hareketler ve temsil ettikleri açısından değerlendirildiklerinde bir bütünlük oluşmaktadır. Resimdeki figürleri incelersek:

1) Resmin tam ortasında yer alan, üzerinde parlak turuncu kumaş ile dikkat çeken figür Roma aşk ve güzellik tanrıçası Venüs'tür (Yun.Mit. Aphrodite). Güzellik ve aşkın yanı sıra, gençliğin, yenilenmenin, bereketin ve dolayısıyla da bu özelliklerle eşleştirilen ilkbaharın da temsilcisidir Venüs. Resimde görülen ortam da Venüs'ün behçesinin ilkbahardaki halidir.


2) Venüs'ün hemen sağında görülen çiçekli desenlerle bezeli giysisi ve eteğine doldurduğu çiçeklerle ayırt edilmesi oldukça kolay olan figür Roma çiçek tanrıçası Flora'dır. Kucağında taşıdığı güller Venüs'ün simgesidir. Flora'nın üzerinde yer alan tüm çiçek motifleri resmin genelinde de yer alan 500e yakın gerçek çiçek türlerinin örneklerini sergilemektedir. Eserin bu çarpıcı özelliği onu önemli kılar.


3) Flora'nın hemen yanında ise bir peri - Chloris bulunmaktadır. Chloris'in hemen sağ üstünde görülen mavi-gri renkli figür ise batı rüzgarının tanrısı Zephyr'i temsil eder (Yun.Mit. Zephyros). Zephyr, Venüs'ün bahçesine girebilen tek rüzgardır ve gelişi ile çiğ damlalarını getirir ve güzel kokuları taşır. Yunan ozan Ovid'in Metamorfoz'unda anlatılan hikayeye göre Chloris'i kovalayıp ona sahip olmaya çalışan Zephyr, sonunda Chloris ile evlenir ve birlikte sonsuz ilkbaharı yaşarlar. Resimde de bu kovalamaca resmedilmektedir. Bağırmaya çalışan Chloris'in ağzından ses yerine baharın temsilcisi çiçekler çıkmaktadır.


4) Venüs'ün hemen solunda yer alan üçlü genç kız grubu Yunan ve Roma Mitolojisinde sıklıkla yer alan "Üç Güzeller"dir. Dans eden bu üç güzel genç kız Venüs'e eşlik ederler. "Üç Güzeller"den ortadaki Zephyr ve Chloris arasındaki cinsel içerikli aşka sırtını dönmüştür ve bu tip aşkı kınamaktadır. Fakat resmin üst kısmında yer alan Cupid'in (ref. No.5) okunun kendisine sağlanıp sonrasında aşık olacağından habersizdir.


5) Venüs'ün hemen yukarısında yer alan kanatlı küçük çocuk Venüs'ün oğlu aşk tanrısı Cupid 'dir (Yun.Mit. Eros). Yayından çıkacak ok üç güzellerden ortadakine saplanacak ve ok kendisine saplanan güzel aşık olup evlenecektir. Bu şekilde resmin baharla birlikte alt anlamını oluşturan evlilik temasına da gönderme yapılmış olmakta.


6) En soldaki erkek figürü Roma tanrılarının haberci tanrısı Merkür'dür (Yun.Mit. Hermes). Merkür, sembolü olan kanatlı asası ile hemen sol üstte yer alan bulutları dağıtmaktadır; çünkü Venüs'ün bahçesinde bulutlara yer yoktur. Merkür figürünün Lorenzo di Pierfrancesco de' Medici veya kuzeni Giuliano de' Medici'den esinlenerek yapıldığı düşünülmektedir. Bu da aslında resmin tasarımını isteyen Medici ailesinin soylu fertlerinden birinin evlenme törenini işaret eder.


Notlar:

Yun.Mit. - Yunan Mitolojisi'ndeki karşılığı
Orj. - Özgün adı
it. - İtalyanca

Konum: Uffizi Galerisi "Galleria degli Uffizi", Floransa

Tarih: 1482 civarı
Dönem: Rönesans
Alt Grup: Yüksek Rönesans "High Renaissance"