Madam X olarak adlandırılmış portre, Fransız sosyetesinin önde gelenlerinden Pierre Gautereau'nun eşi Virginie Amélie Avegno Gautreau'ya aittir. Bu zengin banker ile evli olan Amerikalı Virginie Gautreau, sosyete içinde güzelliği ve eşini aldatışlarına dair söylentilerle ünlenmiştir.
Madam X'in Portresi aslında sipariş değil, ressam John Singer Sargent'ın Virginie Gaureau'dan ricası üzerine bir çalışma olarak üretilmiştir. Sargent eserde uzun siyah bir gece elbisesi içinde poz veren üst sınıf bir kadını resmetmiştir. Elbisenin üst kısmının derin bir dekolte oluşturacak şekilde açık olduğu dikkat çekmektedir. Zincirli askıları pırıltılı taşlarla kaplıdır, ve dolayısıyla portrenin sahibinin maddi durumunu seyirciye vurgular. Elbisenin karanlık tonu ve geriplanın donuk rengine zıtlık oluşturan en önemli öge kadının bembeyaz tenidir. Görünüşü ile büyük gurur duyan Virginie Gautreau'nun cildini tıpkı eski Fransız kraliyet üyeleri ve aristokratlar gibi lavanta pudrası ile beyazlattığı bilinmektedir.
Ressam eserde kendi tanımı ile Virginie Gautreau'nun "resmedilemez güzelliğini ve umarsız ataletini" sergilemeye çalışmıştır. Virginie'nin yüzünün etkili profilini sergileyen Sargent, kışkırtıcı biçimde onun aristokratik beyaz tenini öne çıkarmış ve masaya dokunan koluna sıradışı bir kıvrılma ekleyerek göğsünü ve boynunu ön plana çıkarmıştır.
Eser ressam tarafından modelin kimliğini koruma amaçlı "Madam ***'nın Portresi" olarak isimlendirilmiş olsa da figürün etkileyici ve gerçekçi görünümünün seyricilerin dikkatini çekmiş ve modelin kimliğini aşikar kılmış olduğu tahmin edilebilir. Eserin ismi sonradan "Madam X'in Portresi" olarak değişmiştir.
Sargent, eserinin Fransız Güzel Sanatlar Akademisi'nin sergi salonu olan Salon de Paris'de sergilenmesi sonrasında bir sosyete portrecisi olarak büyük ölçüde başarı elde etmeyi beklemiştir. Oysa, Salon eseri ciddi ölçüde olumsuz eleştireye tabi tutmuştur. Portrenin bir skandala sebep olan ana noktası aslında eserin özgün halinde görülen omuz askılarından birinin omuz hizasından düşmüş olmasıdır. Dönemin Fransız toplumunun cinsel tabulara ve sosyal kurallara sıkı sıkıya bağlılığı, gelişigüzel düşmüş bir elbise askısının vurguladığı üstü kapalı cinsel içeriğin ağır biçimde eleştirilmesine sebep olmuştur. Sargent, eleştiriler ve kimliği ortaya çıkmış olan Gautreau ailesinin baskıları sonucu eseri sergiden çekmese de, askının duruşunu düzeltmiştir. Eserin özgün halinin farkı x ışınları ile bakıldığında gözlemlenmiştir.
 |
| Eserin X Işını Altında Görünümü |
Konum: Metropolitan Sanat Müzesi "Metropolitan Museum of Art", New York
Tarih: 1884
Dönem: 19. Yüzyıl
Akım:Gerçekçilik "Realism"
