Yunan Mitolojisi'nde Gorgonlar adı verilen üç kızkardeşten biri olan Medusa, ölümsüzlüğe sahip diğer iki kardeşinin tersine ölümlüdür. Son derece çirkin bir yüze ve canlı yılanlardan oluşan saç tellerine sahip Medusa, gözlerine bakanları taşa çevirmektedir. Medusa, ünlü mitlerden birinde meşhur Yunan kahramanı Perseus tarafından öldürülür. Kral Polydectes tarafından Medusa'yı öldürüp kafasını getirmekle görevlendirilen Perseus, çıktığı yolculuk sırasında Athena* ile karşılaşır. Athena Perseus'a Medusa'nın gözlerine doğrudan bakmaması gerektiğni tembihledikten sonra, parlak bir kalkan verir ve onu kullanmasını ister. Perseus Medusa ile karşılaştığında Medusa'nın yansımasını bu parlak kalkandan görüp aynı zamanda onun dikkatini dağıtarak, Medusa'nın kafasını kesmeyi başarır.
Caravaggio'nun eserinde Medusa'nın kesik kafasının havada savrulurken Perseus'un kalkanına yansıyan görüntüsü görünmektedir. Kafanın tamamen kopmuş ve boyundan kanlar boşalan haline rağmen hala canlı olduğu görülmektedir.
Medusa kesilen kafasının kalkandan yansıyan görüntüsü ile karşı karşıya kalmıştır. Hayat ve ölüm arasındaki o kısa ve çarpıcı an yüzündeki ifadede yer almaktadır. Resimde görülen bakış Medusa'nın karşısındakini korkutmak ve taşa çevirmek amacı ile yönelttiği bir bakış değil, aksine, şaşkınlık ve korku içeren bir bakıştır. Kocaman açılmış ağzı ile sessiz ama tesirli bir çığlık atan, büyümüş gözleri ve çatılmış kaşları ile bir dehşet ifadesi sunan Medusa öldürülmüş olmasına inanamamaktadır. Kendi kesik kafasını fark eden Medusa belki de ilk kez ölümlülüğünün farkına varmıştır ve panik içindedir. Çığlık atarak dehşetle kalkandaki görüntüye takılıp kalmış bu yüz ifadesi Medusa'nın şaşkınlığını açıklar niteliktedir.
Caravaggio kendi yüzünü Medusa için model olarak kullanmıştır. Bu şekilde aslında iki farklı oyun oynamaktadır. Birincisi, kendisini Medusa haline çevirdiği için ölümcül bakışlardan kurtulan bir tek kendisi olmaktadır. İkincisi ise üzerine resmi yaptığı kalkana bakan Caravaggio, tıpkı Medusa'nın kesik kafası gibi kalkanda kendini yüzünü görmektedir.
Caravaggio'nun Medusa'sı kanlı, karanlık ve iğrendirici görüntüsü ile ilk bakışta seyircide bir korku duygusu yaratabilir. Oysa ki seyirciye doğrudan yönelmemiş olan bakışları taşa çevirmek yerine aksine kontrolü seyirciye vermektedir. Bu şekilde seyirci Medusa'ya kendi bakışlarını fırlatır ve sanki onu öldürür; seyirci artık Medusa'dır.
Caravaggio'nun sıradışı yeteneği kendini bu eserde de fazlasıyla ispat eder. Dışbükey bir plakaya yapılmış olan resim, görüntünün bir kalkana yansımış havasını başarıyla vermektedir. Bir yandan olağandışı ve rahatsız edici bir imge yaratırken diğer yandan da dışbükey bir yüzeyde yansıma görüntüsünü vermek gibi bir beceri ancak Caravaggio gibi üstün nitelikli bir ressama ait olabilir.
Not. * Athena: Yunan Mitolojisi'nin temel tanrıçalarından biri olan Athena Zeus'un kızı ve bilgelik, erdem ve savaş tanrıçasıdır.
Konum: Uffizi Galerisi "Galleria degli Uffizi", Floransa
Tarih: 1598
Dönem: Barok
Alt Grup: İtalyan Barok "Italian Baroque"
