Adem ve Havva Tablosunun Anlamı Nedir ?

Albrecht Dürer'in 1507 yılında tamamladığı iki ayrı ahşap panel üzerine yağlıboya eseri, Adem ve Havva teması üzerine yapılmış temel başyapıtlardan biridir. İki figürü tek panelde resmetmek yerine ayrı panelleri kullanan Dürer seyirciye her iki figürü de birbirinden bağımsız inceleme olanağı sunar. Fakat yine de paneller arasında aynı arkaplan ve zemin kullanılarak bir bütünlük de sağlanmış, figürlerin renkleri ve duruşlarının uyumu ile paneller arasında sağlam bir bağ kurulmuştur. Eş boyutlarına rağmen ayrı eserler olarak tasarlanmış resimlerin her birinde imzalar farklı yerde ve farklı şekillerde atılmıştır. Adem panelinde sağ alt köşede bulunan imza, Havva panelinde ağaç dalına asılı şekildedir.

Gerçek insan ölçülerinde üretilmiş ilk Adem ve Havva betimlemesi olan eser dönem Almanya'sında da tam ölçekli ilk figürler olarak bir ilk oluşturur. Dürer'in konu ile ilgili üç yıl önce ürettiği bir diğer eseri Adem ve Havva Gravürü'ne kıyasla bu eserdeki figürler çok daha ince ve uzun görünmektedirler. Dürer, İtalya yolculuğu sonrası özellikle Venedik'te deneyimlediği İtalyan sanatının etkisi ile döndüğü ülkesinde, Nüremberg'de eseri yapmıştır. Figürlerde İtalyan sanatının verdiği ilham açıkça görülmektedir. Siyah geri plan üzerine üstlerine vuran ışıkla aydınlanmış olan figürler Dürer'in yumuşak renklendirmesi ile ortaya çıkarlar.

Adem ve Havva [Gravür] "Adam and Eve [Engraving]" - Dürer

Adem panelinde figür Havva'ya arzuyla dönmüş ve ona doğru hareket etmekte olarak resmedilmiştir. Geriye doğru açılmış sağ kolu ve uçuşan saçları Adem'in hareketini vurgular. Sol elindeki ağaç dalı ise Cennet'te Adem ve Havva'ya yasaklanmış olan Bilgi Ağacı'ndan "Tree of Knowledge of Good and Evil" bir parçadır. Tıpkı Michalengolo'nun İlk Günah ve Cennetten Kovuluş Tablosu gibi bu eserde Michelangelo'nunkinden farklı olarak ağaç bir incir ağacı yerine bir elma ağacı gibi tasvir edilmiş ve meyveler de elmalarla gösterilmiştir. Dürer'in amacı eserde İncil'den bir hikaye anlatmaktan çok seyirciye ideal oranlara sahip iki çıplak insan figürü sunmaktır. Dolayısı ile ana hikaye ile paralellik kurmak gibi kaygıları da yoktur.

Havva'nın figürü incelenecek olursa ilk dikkati çeken ten renginin Adem'den daha açık olarak betimlenmiş olduğudur. Dönemin sanat anlayışı çerçevesinde genelde erkeklerden daha açık ten rengi ile betimlenmiş kadın figürleri ile uyumluluk gösterir. Havva Bilgi Ağacı'nın hemen yanında sanki ağaca doğru yürür gibi resmedilmiştir. Tıpkı Adem panelinde olduğu gibi burada da hareket saçlardaki uçuşma ile vurgulanıp adım atar pozisyonun gösterilmesi ile de perçinlenmiştir. Ağaca dolanmış olarak görünen kırmızı renkli gösterişli yılan hikayeye göre Havva'yı kandırıp ona yasak meyveyi yemesini öneren Şeytan'dır. Havva yılanın uzattığı olgun kırmızı elmayı çoktan eline almıştır bile. Birazdan elmayı yiyecek olan Havva'nın Adem'e yönelttiği baştan çıkarıcı bakışı ve Adem'in arzu dolu tavrı bu noktada anlam kazanır. 

Havva'nın sağ eli ile dokunduğu ağaç dalında asılı bir not görünür. Buradaki notta Dürer'in imzası yer almaktadır: "Güney Almanyalı Albrecht Dürer, bunu Bakire'nin (Meryem'in) neslinden 1507 yıl sonra yapmıştır".

Konum: Prado Müzesi "Museo Nacional del Prado", Madrid
Tarih: 1507
Dönem: Rönesans
Alt Grup: Kuzey Rönesansı "Northern Renaissance"